Olsztyn (województwo śląskie)
Olsztyn – wieś (niegdyś miasto) w Polsce położona w województwie śląskim, w powiecie częstochowskim, w gminie Olsztyn, około 15 km na południowy wschód od Częstochowy.
Olsztyn | |
Panorama zamku i okolicy | |
Herb | |
Informacje | |
Państwo | Polska |
Region | Województwo śląskie |
Ludność | 2331 |
Nr kierunkowy | (+48) 34 |
Kod pocztowy | 42-256 |
olsztyn.pl/ Strona internetowa |
Charakterystyka edytuj
Położenie geograficzne: 50°45′07″N 19°16′04″E
Przez miejscowość biegnie Szlak Orlich Gniazd.
Zamek w Olsztynie jest obok zamku w Ogrodzieńcu największym na Jurze Krakowsko-Częstochowskiej „Orlim Gniazdem”.
Osadę pod zamkiem nazywano z początku Olsztynkiem. W XVII wieku, gdy warownia w wyniku wojen szwedzkich popadła w ruinę zaczęto nazywać miejscowość Olsztynem. W 1488 r. Olsztyn otrzymał prawa miejskie oraz prawo do organizowania jarmarków z rąk Kazimierza Jagiellończyka. W 1870 r. miejscowość utraciła status miasta decyzją administracji rosyjskiej ze względu zbyt małą ilość mieszkańców i niewielkie rozmiary. Miejscowość najbardziej jest znana z ruiny XIV-wiecznego zamku na wzgórzu nad wsią. Pierwsze wzmianki o olsztyńskiej warowni pochodzą z roku 1349. Zbudowana najprawdopodobniej, jak inne na tym terenie również z rozkazu króla Kazimierza Wielkiego nosiła nazwę Przymiłowice, w latach 40. XIV w. zmienioną na Olsztyn.
Kazimierz Wielki poddał gruntownej przebudowie niegdyś drewniany gród i na jego miejscu powstała murowana twierdza. Zamek miał ochraniać zachodnie granice Królestwa Polskiego przed najazdem od strony Śląska i Czech, lecz pełnił także funkcję więzienia królewskiego. W zamku mieściło się więzienie królewskie, pełnił on też podstawową funkcję obronną. W 1370 r. odebrany Władysławowi Opolczykowi przez Jagiełłę jako kara za spiskowanie przeciw ojczyźnie, był dzierżawiony przez różne rody możnowładców.
W połowie XV w. twierdzę rozbudowano w kierunku południowo-zachodnim. Kolejnego etapu rozbudowy dokonał Piotr Opaliński w latach 1540-51.
W 1587 r. zamek zaatakowany został przez wojska austriackie arcyksięcia Maksymiliana, pretendenta do tronu polskiego. W przeciwieństwie jednak do innego zamku – w Bobolicach warownia olsztyńska nie została zdobyta. Dramatyczna obrona co prawda powiodła się, lecz sama budowla mocno ucierpiała. Znacznych zniszczeń dokonali Szwedzi podczas „potopu szwedzkiego”, w 1655 r. zamek został zdobyty i zniszczony, od tej pory popadał w ruinę. W XVIII w. powoli rozbierane mury stanowiły źródło budulca na odbudowywany w tym czasie po pożarze kościół.
Do dziś z zamku zachowały się fragmenty zamku górnego (części mieszkalnej) z
- cylindryczną wieżą (stołp),
- kwadratową wieżą (Sołtysia-Starościńska), fragmentami murów budynków gospodarczych, częściowo także piwnicami oraz odkrytymi w czasie badań archeologicznych fundamentami kuźnicy i śladami po dymarkach.
Zamek olsztyński, podobnie jak ten w Ogrodzieńcu, występował w wielu produkcjach filmowych, m.in. w Rękopisie znalezionym w Saragossie w reżyserii Wojciecha Hasa i w Demonach wojny Władysława Pasikowskiego, a dawny dom mieszkalny stanowił scenografię do serialu Czarne chmury.
Dojazd edytuj
Samochodem edytuj
Dojazd drogą krajową nr 46 – droga krajowa o długości 270 km przebiegająca przez województwa dolnośląskie, opolskie i śląskie.
Autobusem edytuj
Warto zobaczyć edytuj
- Zamek z XIV w.
- Parafia św. Jana Chrzciciela
- Spichlerz z 1783 r. przeniesiony z Borowna i zrekonstruowany w 2007 r.
- bunkry poniemieckie z 1944 r.
- cmentarz – mauzoleum, gdzie w czasie II wojny światowej Niemcy grzebali rozstrzelanych w lasach olsztyńskich mieszkańców Częstochowy i okolic, więźniów z aresztów Częstochowy i Radomska, schwytanych partyzantów, jeńców oraz osoby schwytane w pacyfikacjach okolicznych wsi – łącznie prawdopodobnie 1968 osób. Ofiary upamiętniono dwoma pomnikami, symbolicznymi grobami i płaskorzeźbą przedstawiającą scenę rozstrzelania. Na pomniku znajduje się napis „Bohaterom walk o wolność Ojczyzny, pomordowanych w latach 1939-1945”. Na cmentarzu znajdują się także prochy kilkuset jeńców sowieckich, rozstrzelanych przez Niemców w latach 1941-1944.
- okoliczne ostańce i jaskinie m.in. (Jaskinia Olsztyńska) – atrakcja dla wspinaczy i speleologów
- Ruchoma szopka bożonarodzeniowa autorstwa Jana Wewióra, składająca się z 800 figur (w tym 300 ruchomych), (wymieniana jako element szlaku architektury drewnianej województwa śląskiego)
Gastronomia edytuj
Noclegi edytuj
Informacje turystyczne edytuj
Punkt Informacji Turystycznej pl. Piłsudskiego 15, Olsztyn, tel. 34 3285313, olsztyn@slaskie.travel
Przebiegają tu Szlaki piesze:
- Szlak Orlich Gniazd
- Warowni Jurajskich
- „Dróżki św. Idziego”. Długość 8 km. Przebieg: Olsztyn – rezerwat Sokole Góry – Zrębice.
- Szlak architektury drewnianej woj. śląskiego.
Pętla częstochowska: ruchoma szopka Jana Wewióra w drewnianej chałupie z końca XIX w.
Szlaki rowerowe:
- Jurajski Rowerowy Szlak Orlich Gniazd. Długość 188,3 km.
- Szlak Rowerowy Wokół Gór Sokolich i Olsztyna. Długość 34 km.
- Szlak Rowerowy Olsztyński. Długość 78,3 km. Trasa: Częstochowa – Olsztyn – Zrębice – Piasek (powiat częstochowski) – Julianka – Przyrów – Lipnik – Małusy Małe – Mirów.
Najbliższe okolice edytuj
W pobliżu Olsztyna znajdują się rezerwaty przyrody: Sokole Góry i Zielona Góra oraz Góry Towarne.
Festiwale, imprezy edytuj
Na zamku odbywa się m.in. Turniej Rycerski o szablę Kaspra Karlińskiego.
Porady edytuj
Zobacz też edytuj
www.zamekolsztyn.pl
|
Ten artykuł ma już minimum informacji, które czynią go użytecznym. Jednak jeszcze wiele brakuje, aby stał się przewodnikiem. Możesz pomóc uzupełniając luki i rozbudowując już rozpoczęte sekcje. |